Help, de koffieprijs stijgt! Je kon er op wachten. Want er is geen grondstof ter wereld waarvan de prijs zo wisselt. Zeven jaar geleden dreigden miljoenen koffieboeren en hun gezinnen kopje onder te gaan door de historisch lage prijs. Wie het redde, profiteerde in 2008 weer van een heel mooie prijs. China zorgt voor meer wereldburgers en hier en daar stijgt de welvaart, dus de vraag groeit. Of het vriest in Brazilie en regent niet genoeg in Ethiopië zodat de oogsten tegenvallen. Of speculanten slaan hun slag en maken beurzen nerveus. Groeiende vraag, minder aanbod, hogere prijs. En andersom. Er is altijd wel wat met mijn koffie.

Hoe zit dat met mijn koffieprijs? Een paar rekensommen in de marge van een krantenpagina leveren een verrassende uitkomst. De inhoud van mijn capsule arabica-koffie doet op de beurs in New York omgerekend 0,01 euro. Ik bedenk dat van die ene cent per kopje koffie uit mijn keuken heel veel mensen hun broek moeten ophouden. De beurshandelaren (gemiddeld wordt koffie op de beurs tien keer verkocht en gekocht), de organisatie die de bonen naar de haven brengt, de koffieverbouwer, de arbeider op de plantage en wie weet nog allerlei schimmige tussenfiguren.

Ik betaal 0,33 euro voor mijn capsule met arabica-koffie. Maar van dat bedrag (toch niet weinig voor vijf slokken koffie) gaat dus 0,32 euro naar branders, vervoerders, groothandel en wederverkoper. En vrijwel niets naar de mannen en vrouwen zonder wie de koffie uberhaupt niet uit mijn apparaat zou stromen. 
Mijn geweten speelt op. Lekkere koffie, arme boer. Ik besluit mijn rekensommen voor te leggen aan een terzakekundige vriend, met de vage hoop dat hij een grote denkfout zal ontdekken. 
Dat gebeurt niet. Vriend brengt wel enkele nuances aan: mijn uitmuntende arabica-koffiebonen brengen meer op op de beurs dan gangbare koffiebonen dus het koffiegezin verdient er navenant meer aan (maar nog steeds een fractie van wat ik betaal). Klein zuchtje van verlichting. Nuance 2: er zijn meer kostenposten tussen beurshandel en koffiezetapparaat dan ik denk. Zo gaat bij het branden 20 procent van de koffie verloren en lopen marketing en logistiek ook in de papieren. Bovendien is er zoiets als btw. Nuance 3: het feit dat ik mijn koffie uit een cupje betrek drijft de consumentenprijs op en maakt het verschil tussen mijn prijs en wat de boer ervoor krijgt natuurlijk groter. Vriend wil maar zeggen: omdat ik hip doe met een cupje kan Nestlé meer aan de koffie verdienen. Eigen schuld.