Wat hebben luiers, cola en een onsje gekookte ham gemeen? Het antwoord: maïs.
Aan het lijstje hadden we volgens de maker van de documentaire Food, Inc. nog honderden andere producten kunnen toevoegen. Want maïs, of een afgeleide daarvan, is een bestanddeel van schokkend veel boodschappen uit de supermarkt. Omdat maïs lekker dikke zetmeel levert bijvoorbeeld. Omdat je het uit elkaar kunt halen en er voedingssupplementen van kunt maken zoals ascorbinezuur, oftewel vitamine C, of de zoetstof isoglucose. En omdat varkens, vissen en koeien er lekker snel dik van worden en dus meer opbrengen. De belangrijkste reden is misschien wel dat maïs goedkoop is doordat de overheid onder druk van de voedselindustrie de productie subsidieert.


Food, Inc.
Food, Inc., een documentaire die zwaar leunt op de kennis van onderzoeksjournalisten Michael Pollan (The Omnivore's dilemma) en Eric Schlosser (Fast Food Nation), is een indrukwekkende bijdrage aan het voedseldebat.
Robert Kenner maakte de film om te laten zien dat de industrie, met medeweten en medewerking van de overheid, dicteert wat we eten. Het is een Amerikaanse film, met Amerikaanse voorbeelden, Amerikaanse emoties en bij tijd en wijlen tranentrekkerij. Maar in grote lijnen is Kenners analyse, ondersteund door mooi camerawerk, overtuigend en evengoed te vertalen naar welk andere kapitalistisch westers land dan ook.
Het is een activistische film, dat is al snel duidelijk door het commentaar bij de beelden en de beelden zelf. Zo wijst Kenner erop dat de lage maïsprijs het vlees goedkoop maakt en daarmee de intensieve veeteelt aantrekkelijk. Maar de grootschalige productie en verwerking maakt het voedsel wel onveiliger. In één hamburger zitten stukjes vlees van duizenden koeien. Grote kans dat daar een ziekteverwekker tussen zit. Het antwoord op bedreigingen als e-coli is de toepassing van nog meer technologie: hamburgervlees wordt bewerkt met ammoniak om de bacteriën te doden.
Aan het slot roept Kenner elke consument op bewust te kopen. Je denkt dat je moet eten wat de bedrijven willen, maar je stemt bij de kassa voor of tegen, zo stelt hij.

Our Daily Bread
Food, Inc. is stukken beter te verteren dan Our Daily Bread van Nikolaus Geyrhalter over hetzelfde onderwerp. Geyrhalter koos ervoor beelden te laten zien zonder geluid. Dat leidt tot veel suggestie en vraagtekens rondom zaken als zielige kuikentjes en het besproeien van akkers. Waarmee en waarom? Dat komen we niet te weten, maar gezond zal het wel niet zijn. Geyrhalter lijkt te willen zeggen: de gefilmde realiteit is erg genoeg, daar is geen commentaar bij nodig. Het resultaat is soms echter tegengesteld. Je kijkt met stijgende bewondering naar vernuftige automatisering en technologie. Nooit geweten hoe efficient koeien geslacht worden. Petje af.

Rineke van Houten