Logo
Contact
spacer
photo/thumb_237.jpg
De grote voedselverleiding, over de psychologie van het eten, Denise de Ridder, Uitgeverij Bert Bakker, 2011, paperback, 192 pagina's, ISBN 9789035136342, 16,95 euro
Denise de Ridder
Denise de Ridder (1959) is sinds 2002 hoogleraar Gezondheidspsychologie aan de Universiteit Utrecht.
De hoofdlijn van haar onderzoeksprogramma is zelfregulatie van gezondheidsgedrag (in het bijzonder eetgedrag). In het onderzoeksprogramma participeren ruim tien onderzoekers.
Recente publikaties gaan over de wijze waarop voedselverleidingen helpen gewichtsdoelen te realiseren (met Floor Kroese en Catharine Evers), de rol van emoties in overeten (met Marieke Adriaanse en Catharine Evers) en de invloed van honger op planningsprocessen.
Zie ook www.selfregulation.nl
'Light' en 'gezond' werkt averechts
14-12-2011
Te dik? De jaarwisseling komt er weer aan; een mooi moment voor een goed voornemen. Helaas zijn voornemens over eten berucht: de uitvoering ervan duurt korter dan welk ander voornemen ook. Waarom houden de meeste mensen lijnen niet vol? Denise de Ridder (hoogleraar psychologie aan de Universiteit Utrecht en directeur van het Self-Regulation Lab) schreef er een verhelderend boek over: De grote voedselverleiding, over de psychologie van het eten.

Blind vertrouwen op wilskracht is een belangrijke valkuil, legt ze uit. 'Waar een wil is, is een weg' of 'als je echt wilt, dan kun je het ook', zijn populaire maar onjuiste redeneringen. Wilskracht kost veel inspanning en is daarom een strategie die alleen in noodgevallen navenant vruchten afwerpt. Wilskracht kan namelijk opraken. Als je de hele dag je best al doet om lastige dingen voor elkaar te krijgen, heb je 's avonds eerder de neiging op de bank een zak chips leeg te eten. Als iemand die aan de lijn doet in staat is tijdens een feestje een stuk taart te laten staan, is de kans groot dat hij thuis alsnog voor de bijl gaat. Het is opvallend dat juist 's avonds het snoep- en eetduiveltje aanklopt, na een lange dag van zelfbeheersing.

Kleine verpakkingen
Schokkend is de paragraaf over 'De ironie van de gezonde keuze'. Denise de Ridder beschrijft overtuigend dat het aanbieden van 'light' en 'gezonde' producten averechts kan werken: we gaan er namelijk meer van eten omdat we ons beschermd voelen. Het aanbieden van kleine porties en het aanprijzen van 'gezonde' producten zou wel eens een gevaarlijke strategie kunnen zijn, stelt ze. 'Mensen zijn immers minder goed gewapend tegen kleine voedselverleidingen in de vorm van kleine porties of 'gezonde hapjes.' Het aanprijzen van eten als 'gezond', leidt al gauw tot de misvatting dat je er net zoveel van kunt eten als je wilt. Onterecht natuurlijk, want ook heel veel kleine of gezonde koekjes bevatten uiteindelijk meer calorieën dan een grote of ongezonde koek.
Kleine verpakkingen en light producten lijken dus juist bij te dragen aan overgewicht. Niet voor niets, merkt De Ridder op, wordt van Amerika gezegd dat het een land is van 'low fat foods and high fat people'.

Compenseren
Een andere misvatting: ongezond eten uit de schappen verwijderen is een goede manier om overeten te vermijden. Natuurlijk kun je iets niet eten wanneer het er niet is, schrijft De Ridder. 'Maar een totale drooglegging van ongezond eten is onmogelijk'. Mensen hebben altijd de gelegenheid om op een ander moment te (over)compenseren voor eten dat hun eerder onthouden is. Het verbieden of verbannen van ongezond eten heeft vaak een averechts effect omdat mensen redeneren dat een schaars goed juist extra aantrekkelijk is.
Een doordenker voor het Voedingscentrum en aanverwante instellingen waar belastinggeld wordt ingezet voor een gezonder Nederland: afficheer voedsel vooral niet als gezond! Een 'gezonde' keuze wordt als afwijkend bestempeld ('normaal' versus 'gezond'). Mensen kiezen eerder de normale optie. Bovendien is er het risico op een ongewenst neveneffect: 'Ik heb nu zo gezond gegeten dat ik wel een ijsje als toetje mag.'

Minkukel
De grote voedselverleiding is geen zelfhulpboek, maar een bespreking van recente inzichten uit psychologisch onderzoek naar zelfregulatie van eetgedrag. Geen kant-en-klare adviezen dus. Wel verplichte kost voor beleidsmakers én verhelderend voor wie (iemand kent die) het laatste restje zelfvertrouwen verloor in de jarenlange strijd tegen de kilo's. En na elke vergeefse poging een zwakke minkukel zonder doorzettingsvermogen in de spiegel ziet. Denise de Ridder ziet nog hoop: Voor mensen die het doel hebben om minder te eten kan de beschikbaarheid van lekker eten juist helpen om dat doel in herinnering te brengen en zich navenant te gedragen.
(RvH)
spacer