Logo
Contact
spacer
spacer
spacer
twitter
spacer
photo/thumb_346.jpg
Foto Jean-Pierre Jans
'Eten verbindt'
27-07-2013
Fred Beekers kan er niet tegen: wijken waar mensen wonen zonder werk en contacten. ‘Uitzichtloosheid raakt me diep’. Daarom richtte hij Resto VanHarte op, een keten van buurtrestaurants in het hele land. Ze zijn drukbezocht, maar het zijn moeilijke tijden.

door Rineke van Houten

In de ontmoetingsruimte van buurthuis De Meeuw in Amsterdam-Noord klinkt vrolijke Zuid-Amerikaanse muziek. De laatste zonnestralen van die dag schijnen uitbundig door de hoge ramen, over de lange gedekte tafels waaraan een bont gezelschap zich lachend vermaakt met ballonnen in alle kleuren. Oude en jonge mensen geven de ballonnen een duwtje. Omhoog, richting tafelgenoot, verder weg de eetzaal in. Sommigen schrapen tussendoor het laatste restje aardappelrösti van hun bord of prikken nog een boontje aan hun vork.
Het is dinsdag, een van de twee dagen in de week dat De Meeuw ’s avonds het domein is van Resto VanHarte, een keten van buurtrestaurants. Bewoners met een minimuminkomen kunnen er voor drie euro drie gangen eten, anderen voor zes euro. Elke avond staat bovendien in het teken van een thema: gezond leven bijvoorbeeld. Of ‘bewegen’, zoals deze avond. De ritmische muziek en de ballonnen verleiden de gasten vanzelf tot gymnastiek.

Tomatenkippensoep
Aan de wieg van Resto VanHarte stond acht jaar geleden Fred Beekers, een vriendelijke Brabander, die betrokken was geweest bij de oprichting van de Nederlandse afdeling van Artsen Zonder Grenzen. Na vijftien tropenjaren keerde hij terug naar Nederland. Tot zijn verrassing zag hij dat in de welvarende Nederlandse steden mensen leefden waar nooit iemand thuis kwam, de voordeur alleen open ging voor de thuiszorg of de postbode met een pakje voor de buren. Waar stille armoede heerste en bevolkingsgroepen langs elkaar heen leefden. ‘Die uitzichtloosheid raakte me diep’, zegt Beekers na de eerste lepel tomatenkippensoep. ‘Ik dacht: hier moet ik iets mee.’
Dat het iets met eten moest worden, was snel duidelijk. Fred Beekers eet zelf namelijk niet graag alleen. Lachend: ‘Ik haááát het om alleen aan tafel te zitten! Ik doe het zo weinig mogelijk. Eten is bedoeld om met iemand anders de dag door te praten, een beetje te ouwehoeren. Samen eten verbindt, dan hoor je er weer bij.’

Volle bak
Inmiddels zijn er 34 buurtrestaurants verspreid over het land. In elke vestiging ontvangen alleen de kok en de manager een salaris. En een paar mensen op het kleine hoofdkantoor, onder wie Fred Beekers zelf. Het overgrote deel van de medewerkers is vrijwilliger. Zij kopen elke kookdag bij winkels in de buurt verse groente, vlees en vis, knopen vervolgens de rode Resto VanHarte-schort om en verdwijnen voor het bereiden van de maaltijd de keuken in.
Zo is het vandaag ook gegaan in De Meeuw in Amsterdam-Noord. Met alle tachtig stoelen bezet is het volle bak. ‘Mooi hè’, glundert Beekers als hij de zaal overziet.

Waarom grijpt u dat zo aan, die eenzaamheid?
Ik denk dat mijn drijfveer te maken heeft met mijn eigen jeugd, waarin ik me ook vaak eenzaam heb gevoeld. Ik kom uit een streng katholiek gezin. Bij ons thuis heerste een grote kilheid en weinig verbondenheid. Misschien is het idee achter Resto VanHarte wel een vervanging van wat ik vroeger gemist heb. Een warm gezin. Maar ik vind eenzaamheid ook onmenselijk en onrechtvaardig.
In teveel wijken in Nederland hebben mensen te weinig kansen zich te ontwikkelen of op betaald werk. De kloof met andere Nederlanders is te groot. Een samenleving kan zich dit soort achterstanden gewoon niet veroorloven.

Ook als je rijk bent kun je eenzaam zijn.
Zeker. Maar met geld kun je zelf toch af en toe een pleziertje kopen. Op reis, naar een museum of café. Dat maakt het wel makkelijker. De combinatie van financiële armoede en sociale armoede is een wurgscenario. Daar willen wij wat aan doen. Wij willen mensen kansen geven om zich te kunnen ontwikkelen.

Is werk niet belangrijker dan eten?
Onderwijs en werk zijn inderdaad belangrijk. Daarom bieden wij in de keuken leerwerkplekken aan aan vmbo-leerlingen en andere jonge mensen die werkervaring kunnen gebruiken. Er melden zich ook regelmatig werknemers van bedrijven, die het leuk vinden kennis te maken met andere Nederlanders.

Hoe weet je dat het helpt?
Bezoekers worden een beetje gelukkiger van eten bij Resto VanHarte, maar er zijn ook andere effecten. Ruim een kwart van de gasten is actiever sinds ze Resto VanHarte bezoeken, blijkt uit een enquete in 2012. Dertig procent is meer gaan letten op het uitgavenpatroon en bijna de helft probeert gezond te eten. Dat zijn mooie resultaten.

De restaurants zijn afhankelijk van fondsen, subsidies en vrijwilligers. Dat moet in deze economische crisis niet makkelijk zijn.
Klopt. We liggen de laatste tijd inderdaad een beetje op de pijnbank. Een maaltijd kost 12 euro en we verkopen hem voor 3 of 6 euro. Maar de maaltijd duurder maken wil ik niet, dan zouden sommige mensen niet meer komen. We vechten door. Resto VanHarte opheffen? Nooit! Dat zou ik echt een ramp vinden! Dat ik mijn ideaal niet heb kunnen bestendigen. Stel je voor dat we al die mensen die er behoefte aan hebben geen plek meer kunnen bieden. Echt, nee hoor, dan zou ik niet over mijn hart kunnen verkrijgen! Poeh! Daar krijg ik het nu al snikheet van.

Gepubliceerd in Kassa Magazine, juli 2013
spacer