Logo
Contact
spacer
spacer
spacer
twitter
spacer
photo/thumb_497.jpg
De grote 8
Mensen kunnen allergisch zijn voor alle soorten voedsel, maar deze acht veroorzaken 95% van de allergische reacties:
1. Melk
2. Ei
3. Pinda
4. Noten
5. Soja
6. Tarwe
7. Vis
8. Schaaldieren
Voedselallergie en kinderen
Voedselallergie komt bij zuigelingen en kinderen ongeveer twee keer zo vaak voor als bij volwassenen. Dat komt doordat de darmen en het afweersysteem op jonge leeftijd nog niet volledig zijn ontwikkeld. Daardoor kan het voorkomen dat eiwitten niet goed worden afgebroken. Deze wat grotere eiwitdeeltjes kunnen de darmwand passeren en in het bloed worden opgenomen en kunnen dan de voedselallergie veroorzaken. Bij veel kinderen verdwijnt de voedselallergie voor het zesde levensjaar.
Voedselallergietest: vaak zinloos en duur
18-07-2016
Voedselallergie komt steeds vaker voor en is daardoor een serieus medisch probleem, stelt de stichting Voedselallergie. Het aantal mensen dat dénkt allergisch te zijn voor voedsel is alleen vele malen groter dan het aantal mensen dat dat daadwerkelijk is, zegt Erna Botjes, stichtingsvoorzitter. ‘In werkelijkheid is maar 2 tot 3% van de volwassenen allergisch voor voedsel en 4 tot 5% van de kin- deren.’ Dat veel mensen hun klachten ten onrechte wijten aan voedsel komt volgens haar vooral door de vele voedselallergietests die te koop zijn, online of bij een drogisterij. ‘Deze tests praten iemand vaak ten onrechte een voedselallergie aan.’
Zo somt de Micro Medical Food Detective Voedselintolerantietest een lange rij mogelijke klachten op, van angstaanval- len tot diarree, van slaapstoornissen tot winderigheid. Tamelijk algemene klachten, maar de leverancier vermoedt een voedselallergie: ‘Wanneer u een of meer van deze symptomen ervaart, kan het verstandig zijn een test uit te voeren’. Kosten: €94,95.

Thuisgemak
Bij alle verkrijgbare tests varieert het aantal te testen voedselproducten, evenals de testprocedure. Sommige tests zijn gemakkelijk thuis te doen door in de vinger te prikken en met het meegeleverde testmateriaal het bloed te ‘analyseren’. Zo zegt de Easy Home Test Allergie: ‘druppel het opgevangen bloed in het testrondje en voeg 4 tot 5 druppels test- vloeistof toe. Wacht 10 minuten en lees dan de uitslag af’. Makkelijker kan inderdaad niet.
‘Niezen, tranende ogen, jeuk en benauwdheid. Heeft u hier last van? Vraag dan onze allergietest voedsel aan’, zo is te lezen op testjebloed.nl. Dit is een site waar je een ‘bon’ koopt om mee te nemen naar een zogenoemd prikpunt, dat testjebloed.nl heeft geselecteerd. Dit laboratorium neemt in opdracht van de fabrikant urine in en bloed af en analyseert die. De Allergietest voedsel van testjebloed.nl is met €195 – ‘afgeprijsd’ van €250 – een van de duurste tests.
Hoeveel tests er jaarlijks worden verkocht, is niet bekend. Maar met de toe- name van online winkelen en de groeiende aandacht voor allergieën in de media is het waarschijnlijk dat de verkoop ervan eerder toe- dan afneemt. Maar doet zo’n test ook wat ze belooft? Voorzitter Botjes van de stichting Voedselallergie slaakt een diepe zucht als wij haar de begeleidende tekst van een paar online aangeboden tests voorleggen. ‘Klinkt vooral als: niet doen’, zegt ze.
Ook André Knulst, dermatoloog gespecialiseerd in voedselallergie en verbonden aan het Utrechts Medisch Centrum, is kritisch: ‘De tests zijn vaak duur, zeg- gen niets en zetten mensen alleen maar op het verkeerde been.’

Parasieten
Het is helemaal niet zo eenvoudig om een voedselallergie vast te stellen. Veel symptomen kunnen net zo goed wijzen op een ander ziektebeeld. Bovendien weet de wetenschap nog lang niet alles over de oorzaak en achtergrond van allergieën. Vast staat wel dat een voedselallergie altijd draait om eiwitten, en die zijn aanwezig in vrijwel alle voedings middelen. Bij een allergie ziet het lichaam sommige eiwitten (onterecht) als indringers, allergenen genoemd. Die indringers moeten worden opgeruimd en daarvoor maakt het bloed speciale antistoffen aan: immunoglobulinen van het type E, afgekort IgE. Wie weleens via de huisarts bloed heeft laten prikken, heeft op het formulier voor het laboratorium misschien IgE aangevinkt zien staan. IgE’s helpen ook bij het bestrijden van ‘echte’ indringers, zoals parasieten.
Maar soms – als het immuunsysteem van het lichaam niet goed functioneert – schieten ze door, en trekken ze ook ten strijde tegen onschuldige stoffen. Dan kan er sprake zijn van een verhoogde kans op een allergie.
De gangbaarste test voor voedselallergie meet het gehalte IgE in het bloed voor een specifiek voedingsmiddel of voor een hele groep voedingsmiddelen. Tot zover is daar niets mis mee. Het probleem be-gint bij de interpretatie van de uitslag. Tests die online te koop zijn, suggereren dat een verhoogd IgE al wijst op een allergie. Maar dat is niet zomaar waar, zegt diëtiste Irene Herpertz, gespecialiseerd in kinderen en voedselallergie in het Martini Allergie Centrum voor kinderen te Groningen. ‘Het grootste misverstand over voedselallergietests is dat op basis van bloedonderzoek is vast te stellen of iemand allergisch is. Een hoger IgE-gehalte in het bloed kán wijzen op een ver- hoogde kans op voedselallergie. Maar dat wil nog niet zeggen dat iemand dan daadwerkelijk allergisch is. Als iemand dagelijks zonder klachten pindakaas eet en er een verhoogd IgE voor pinda in het bloed is, is hij niet allergisch voor pinda.

Botjes beaamt dat: ‘Wie geen klachten heeft, moet het product vooral blijven eten. Zelfs bij lichte klachten, zoals een tintelend gevoel in de mond na een hap in een appel zou ik zeggen: lekker op eten.’ Bovendien schuilen er allerlei addertjes onder het gras bij een verhoogd IgE-gehalte. Zo lijkt het eiwit van de berkenpol op dat van de hazelnoot. Dus iemand die een verhoogd IgE heeft voor hazelnoot kan net zo goed allergisch zijn voor berkenpol, en niet voor de hazelnoot. Een test op een aantal voedingsmiddelen tegelijk zegt bij een positieve uitslag bovendien niet om welk specifiek voedingsmiddel het gaat. Om dat te weten moeten de allergenen in een nieuw voedselallergieonderzoek worden uitgesplitst.

Gevaarlijk
De gevolgen van het gebruik van een voedselallergietest zonder medische be- geleiding kunnen groot zijn, weet diëtiste Herpertz. ‘Ik krijg weleens ouders op mijn spreekuur die een waslijst van producten bij zich hebben waartegen hun kind antistoffen zou aanmaken en die ze dus maar uit het menu hebben geschrapt. Maar melk, tarwe en noten zijn basisvoedingsmiddelen die je niet zomaar weg kunt laten. Bovendien zou er verbetering te zien moeten zijn na verloop van tijd. Maar als dat niet het geval is, laten de ouders weer iets anders weg. Zo houd je niets over. Dat kan echt gevaarlijk zijn, omdat kinderen in de groei bepaalde basisvoedingsmiddelen nodig hebben.’
Ook dermatoloog Knulst ziet die mensen: ‘Soms volgen ze al jarenlang de meest bijzondere diëten, durven ze niet meer uit eten en dineren ze niet meer bij vrienden.’ Hij schat dat hij op basis van zijn eigen onderzoek de helft van zijn patiënten naar huis stuurt met de geruststelling dat ze geen voedselallergie hebben. ‘Of voor veel minder voedingsmiddelen dan ze dachten’, vertelt hij. Knulst begrijpt het wel, dat mensen graag een verklaring hebben voor hun klachten: ‘Als je bot vangt bij de huisarts duik je het alternatieve circuit in en vind je tests op internet. Maar dat is niet de goede weg.’

Gouden standaard
Saai maar waar, maar alle deskundigen zijn het erover eens dat het belangrijkste ‘instrument’ om vast te stellen of iemand allergisch is voor voedsel, een gesprek met de huisarts of specialist is, die zo nodig verdere stappen kan voorstellen. De Micro Medical Food Detective Voedselintolerantietest zegt het merkwaardig genoeg zelf: ‘Let op: alleen uw arts kan een diagnose stellen!’
De eerste stap bij verdenking van een voedselallergie moet dus zijn: maak een afspraak met de huisarts. ‘En bereid het gesprek goed voor’, adviseert dermatoloog Knulst. ‘Zoek van tevoren uit wat er gebeurt als je bepaalde voedingsmiddelen eet. “Als ik dit eet, gebeurt er dat, zoveel tijd later”. Het is niet nodig met vijf pagina’s tekst te komen, een kort lijstje met verdachte voedingsmiddelen en de reactie daarop is voldoende om samen met de huisarts de eerste stap te zetten. Bij een allergie is de reactie van het lichaam meestal hetzelfde, waardoor je de symptomen gaat herkennen. Bij een voedselallergie is de hoeveelheid belangrijk: hoe meer allergeen wordt ingenomen, hoe sterker de reactie.’ Door het voedingsmiddel weg te laten uit het menu zouden de klachten moeten verdwijnen. Soms is ook nog een advies nodig van een diëtiste.
Als de klachten blijven of als de huisarts twijfelt over de diagnose, kan hij doorverwijzen naar een allergoloog of andere allergiespecialist voor een voedselprovocatietest: dat is de beste test om aan te tonen of iemand een voedselallergie heeft. Deze test wordt uitgevoerd in op allergie gespecialiseerde centra. In een aantal stappen wordt een steeds hogere dosering gegeven om een reactie uit te lokken. De test wordt bij voorkeur ‘dubbelblind placebo gecontroleerd’ uitgevoerd: twee keer, de ene keer met het betreffende voedingsmiddel in bijvoorbeeld een koek en de andere keer met diezelfde koek, maar dan zonder het te testen voedingsmiddel. De patiënt noch de arts weet op dat moment waar het gewraakte voedingsmiddel (niet) in zit.

Onbekendheid
Helaas stelt ook de huisarts weleens een verkeerde diagnose, constateert Herpertz. ‘Soms worden mensen weggestuurd met de boodschap dat het geen allergie is en blijkt het achteraf toch zo te zijn. Dat is lastig.’ Bij twijfel luidt haar advies: ‘Opnieuw de klachten bespreken met je huisarts, want dat is toch de persoon bij wie je moet beginnen. Bij twijfel kun je vragen om een verwijzing naar een in allergie gespecialiseerde arts of diëtist.’

Rineke van Houten
Dit verhaal verscheen in De Gezondgids van juni 2016
spacer