Logo
Contact
spacer
spacer
spacer
twitter
spacer
photo/thumb_325.jpg
photo/thumb_505.jpg
Eerlijke paddestoelen
*Let op het logo Fair Produce. Dat is te vinden in onder meer C1000, Coop, Lidl, DeliXL en Jan Linders .
*Geen logo? Dat betekent niet altijd foute waar. Zo koopt Albert Heijn wel degelijk in bij gecertificeerde telers. Vraag het winkelpersoneel om opheldering.
Eerlijke paddestoel: iedereen aan de bak
20-03-2013
Kassa Magazine Op champignonkwekerijen werken mensen soms onder middeleeuwse omstandigheden. Wil daar verandering in komen, dan moet iedereen aan de bak: van teler tot supermarkt, van inspectie tot consument.

OPINIE

Mensenhandel, uitbuiting en intimidatie van met name Oost-Europese werknemers: de champignonsector stond er in 2010 al niet fraai op. Een alarmerend rapport van de Arbeidsinspectie beschreef toen de wantoestanden. Via ingewikkelde constructies wisten kwekers van vooral verse handgeplukte champignons onder Nederlandse arbeidswetgeving uit te komen, met alle uitwassen van dien: onderbetaling, absurd lange werktijden, intimidatie. Meer dan een kwart van de gecontroleerde bedrijven had illegaal vreemdelingen aan het werk. Het keurmerk Fair Produce, in het leven geroepen door en voor de sector, moest de malaise helpen keren.

Inmiddels zijn we een kleine drie jaar verder, en aan de ongewenste praktijken is nog lang geen eind gekomen. Het speciaal opgerichte Interventieteam Champignons, waarin verschillende overheidsdiensten samenwerken, had ook in 2012 weer haar handen vol aan bedrijven die op of over het randje opereren. Er werd onder meer een strafrechtelijk onderzoek ingesteld naar een grote kwekerij in de regio Venlo dat de hoofdzakelijk Poolse werkneemsters zou uitbuiten. In het Brabantse Moerdijk bleken illegale Macedoniërs te werken.
In deze zaak loopt iedereen continu achter de feiten aan: kwekers, supermarkten, banken, branchevereniging, consumenten, ambtenaren en politici. Er zit maar één ding op: iederéén moet veranderen, anders verandert er niets.

Zwarte lijst
Niet dat er helemaal niets gebeurt. De boetes voor het laten werken van illegale arbeiders zijn al verhoogd van acht- naar twaalfduizend euro per illegale werknemer op het bedrijf. Bedrijven van hardnekkige overtreders kunnen eerder worden stilgelegd. Dit jaar is er speciale aandacht voor malafide uitzendbureaus. De SZW Inspectie, zoals de Arbeidsinspectie nu heet, wil de top honderd (!) van meest malafide uitzendbureaus in kaart brengen en eventueel vervolgen.
Onbekend is echter nog of deze zwarte lijst openbaar wordt en of retailbedrijven (zoals supermarkten) hem kunnen gebruiken om te besluiten met wie ze zaken willen doen.
Want de politiek spreekt ook grootwinkelbedrijven aan op hun verantwoordelijkheid. Waarom zouden die zaken willen doen met bedrijven die hun medewerkers uitbuiten? Het onuitgesproken antwoord op deze vraag raakt de kern van het probleem: omdat daar de paddestoelen het voordeligst zijn. De grootwinkelbedrijven poetsen op hun beurt hun geweten schoon door te verwijzen naar de overheid: díe moet erop toezien dat bedrijven zich aan de wet houden. Ze leggen de bal dus weer terug bij minister Asscher (Sociale Zaken) en zijn toezichthouders.

Jij-bakken
Dat is het meest opvallende van de afgelopen maanden: het is érg makkelijk wijzen naar elkaar. Minister Asscher riep na uitzendingen van de Keuringsdienst van Waarde over misstanden in de champignonteelt de consument op geen paddestoelen meer bij Albert Heijn te kopen: die zouden niet eerlijk zijn. Albert Heijn én de stichting Fair Produce nuanceerden dat onmiddellijk. De Zaanse grootgrutter koopt juist wel in bij handelaren die gecertificeerd zijn of in het traject daarnaar toe zitten. Alleen zet hij het Fair Produce-logo niet op de verpakking. Als de klant moet weten dat iets volgens de wet- en regelgeving wordt geproduceerd, ‘kunnen we overal wel labels op gaan plakken’, aldus de woordvoerder.
Maar het keurmerk stelt wel degelijk bovenwettelijke eisen aan de arbeidsvoorwaarden, reageert Fair Produce-voorzitter Bart Jan Krouwel op zijn beurt. En bovendien: ‘We hebben en zullen nooit en te nimmer eisen dat een supermarkt het logo gaat voeren. Het gaat erom dat ze de paddestoelen bij de juiste partij inkopen.’
Een slecht geïnformeerde minister kortom en een logo dat blijkbaar niet op alle eerlijke champignons komt te prijken. Consument kunnen er in de winkel dus niet blind van uitgaan dat champignons zonder logo gewetenloos gekweekt, geplukt of verpakt zijn.

Aan de slag!
We moeten af van het paniekvoetbal rond de champignons, en van het jij-bakken. Iedereen moet de boter van het eigen hoofd vegen.
Supermarkten, retailers: natuurlijk moet inspectie haar werk goed doen. Maar gezien de bittere realiteit in de paddestoelenschuren is het zo gek nog niet om dat logo te voeren. Dat scheelt de consument een boel uitzoekwerk. En verhoog jullie inkoopprijs, want zo is deze ellende begonnen. Die bal ligt bij jullie: van de Mededingingsautoriteit mag Fair Produce geen minimuminkoopprijs bedingen.
Banken: leen niet aan de louche bedrijven die denken dat ze met creatieve constructies en door anderen uit te buiten geld kunnen verdienen.
Consument: koop geen foute paddestoelen. Ga op zoek naar het Fair Produce-logo, en vraag waarom je winkel het niet voert. Koop geen schimmige paddenstoelen.
Malafide kwekers en uitzendbureaus: ga je schamen en scheer je weg.
Tot slot, inspectie: maak die keiharde aanpak waar. Zorg dat alle jij-bakken en uiteindelijk dat hele logo van tafel kunnen, omdat middeleeuwse toestanden in de champignonschuren in Nederland simpelweg niet meer voorkomen.
spacer